Studenten onderzoeken klimaatrisico’s in Montenegrijnse toerismesector

Slow travel, reizen met lage impact

Het veldonderzoek begon met een bewuste keuze voor slow travel – een duurzame reiswijze die de ecologische voetafdruk beperkt. Studenten reisden per trein en bus over land naar hun eindbestemming, waarmee zij de basis legden voor klimaatbewust en reflectief veldwerk. 
 
Na aankomst in Montenegro maakten de studenten kennis met het toeristische landschap, inclusief de huidige werkwijze, ontwikkelingen en urgente uitdagingen, evenals intensieve kennismaking met de lokale cultuur. Deze oriëntatie vormde de basis voor hun veldonderzoek. 

Veldonderzoek: het verkennen van klimaatkwetsbaarheden

In vier geografisch uiteenlopende regio’s, de Baai van Kotor, de berggebieden rond Žabljak en Pljevlja, het merengebied bij Virpazar en de kustregio’s Bar en Ulcinj, onderzochten studenten hoe toeristische gebieden worden blootgesteld aan klimaatrisico’s. 

Het onderzoek was gericht op het identificeren van blootstelling aan klimaatrisico’s en kwetsbaarheden die specifiek zijn voor elke bestemming. De bevindingen worden geïntegreerd in het bredere Destination RiskScape-project, een initiatief gefinancierd door het Centre of Expertise Leisure, Tourism and Hospitality (CELTH), in samenwerking met BUas, NHL Stenden University of Applied Sciences, het European Tourism Futures Institute en The Travel Foundation. 

Destination RiskScape: een hulpmiddel voor veerkrachtig toerisme 

Destination RiskScape heeft als doel een wetenschappelijk onderbouwd en gebruiksvriendelijk instrument te ontwikkelen waarmee toeristische bestemmingen wereldwijd hun klimaatrisicoprofiel kunnen beoordelen en begrijpen. De bevindingen van de studenten leveren directe input voor de ontwikkeling van deze methodologie en bieden waardevolle inzichten vanuit de praktijk. 

"Toerisme blijft vaak seizoenswerk. Tijdens het hoogsseizoen - vooral als dit kort is - zijn stakeholders in bestemmingen met name gericht op het veiligstellen van hun inkomen in een vaak zeer competitieve setting. 

Hoe relevant en belangrijk het inperken van klimaatrisico's ook is - als het gaat om de toekomstbestendigheid van hun levensonderhoud - zij komen hier simpelweg niet aan toe. Met de laagdrempelige tools die we in dit project ontwikkelen - een online riskscan en offline serious game proberen we deze situatie te doorbreken," ligt Harald Buitendijk, senior onderzoeker (BUas) toe.

Betrekken van stakeholders en delen van inzichten 

Het veldonderzoek werd afgesloten met een stakeholderbijeenkomst aan de Universiteit van Montenegro in Podgorica, waar studenten hun eerste bevindingen presenteerden. Belangrijke inzichten waren onder meer: 

• De noodzaak om spanningen als gevolg van snelle toeristische ontwikkeling aan te pakken.
• Het belang van lokaal verankerde, gezamenlijke klimaatmaatregelen.
• De waarde van het afstemmen van lokale strategieën op een helder nationaal beleidskader. 

Nu Montenegro stappen zet richting het EU-lidmaatschap, wordt het steeds relevanter om het toerisme- en klimaatbeleid in lijn te brengen met Europese kaders. Deze bevindingen onderstrepen het belang van inclusieve, multi-stakeholderbenaderingen voor klimaatadaptatie binnen de toerismesector. 

Versterken van internationale academische samenwerking 

Dit veldonderzoek werd verder verrijkt door een Europese ERASMUS-subsidie, gericht op het bevorderen van samenwerking tussen Nederlandse en Montenegrijnse kennisinstellingen. In het kader van deze uitwisseling studeerden drie Montenegrijnse studenten een semester in Breda en nemen zij nu actief deel aan het International Field Practicum in Montenegro, samen met hun Nederlandse medestudenten. 

De Bachelor of Science Tourism is een gezamenlijke opleiding van Breda University of Applied Sciences (BUas) en Wageningen University & Research. 

Lees meer over het Destination RiskScan project.